ctydt-dvdk
12-10-2012, 01:20 PM
Mắc-ca (Macadamia nuts) là cây thân gỗ, bộ phận ăn được là nhân bên trong của hạt. Nhân mắc-ca có hàm lượng chất béo tới 78%, cao hơn lạc (44,8%), điều (47%), hạnh nhân (51%). Trong chất béo của mắc-ca, có 87% là axit béo không no, trong đó có nhiều loại mà cơ thể người không thể tự tổng hợp được, khi ăn vào, giảm cholesterol, có tác dụng phòng trừ bệnh xơ cứng động mạch. Trong nhân mắc-ca có chứa nhiều chất đường bột, khoáng, vitamin. Vì vậy, mắc-ca được đánh giá là cây quả cứng quý nhất của thế giới, là “hoàng hậu của quả khô”.
265
Chọn giống
Một số giống Mắc ca phổ biến
1. Mắc-ca vỏ láng hoặc Mắc-ca lá nhẵn.
- Loài này cao tới 18m, tán rộng 15m, vỏ cành nhạt màu hơn loài M.ternifolia (mắc-ca 3 lá), lá non màu xanh nhạt, lá hình trứng ngược hoặc thuôn ngược. Lá dài 10,2 - 30,5cm, rộng 2,5 - 7,6cm, có cuống lá ngắn, không có hoặc gần như không có răng cưa, đuôi lá tròn, 3 lá hoặc 4 lá mọc xoáy ốc, nhưng ở cây con hoặc cành non có thể gặp 1 đôi lá mọc đối.
- Hoa tự thường mọc ra từ cành già, thường là mọc từ mắt lá sớm thành thục nhất ở đoạn cuối cành (phía ngọn), Hoa tự thường dài 10,2 - 30,5cm; mỗi hoa tự có từ 100 - 300 bông hoa (Hoa màu trắng).
- Quả hình tròn, vỏ quả không có lông nhung, màu xanh bóng. Vỏ hạt nhẵn, đường kính hạt khoảng 1,3 - 3,2cm, nhân màu trắng sữa, có hương thơm, chất lượng rất cao.
2. Mắc-ca 4 lá, mắc-ca hạt nhám hoặc mắc-ca lá răng cưa, mắc-ca lá gai.
- Cây cao khoảng 15m nhưng tán xoè rộng tới 18m, vỏ cành nhỏ xẫm màu hơn mắc-ca vỏ láng, nhưng hơi nhạt màu hơn mắc-ca 3 lá (M.ternifolia). Lá non màu đỏ hoặc màu hồng phai, đôi khi có màu xanh nõn chuối. Lá hình thuôn ngược dài 10,2 - 15,8cm, rộng 2,5 - 7,6cm, gần như không có cuống lá, mép lá có răng cưa nhọn như gai, đuôi lá nhọn, 4 lá mọc cách xoáy ốc, đôi khi có 3 lá hoặc 5 lá mọc xoáy. Cây mầm cũng có 2 lá mọc đối.
- Hoa tự mọc ra từ cành già, nhỏ và cũng mọc ở mắt sớm thành thục phía cuối đoạn cành.
- Hoa tự dài 15,2 - 20,3cm, có từ 100 - 300 bông hoa. Hoa màu hồng phai rất tươi màu, nhưng cũng có cây cá biệt có hoa màu trắng sữa.
- Quả hình bầu dục, vỏ quả màu xanh xám, có phủ lớp lông nhung dày. Hạt có vỏ nhám, đường kính hạt từ 1,2 đến 3,8cm, nhân có màu thẫm hơn mắc-ca vỏ nhẵn, chất lượng cũng có khác nhau giữa các giòng.
- Loài này cũng có giá trị gây trồng cao, chịu rét khá hơn loài vỏ láng, nếu dùng làm gốc ghép thì nhịp độ tăng trưởng cây khá tốt và đều, khả năng chống chịu nấm độc hại rễ phytophthora cũng khá hơn.
3. Măc-ca 3 lá
- Nói chung cây thường có tầm vóc nhỏ, chiều cao và độ rộng tán thường khó vượt qua 6,5m. Tán lá thường chia nhiều cành đứng và nhiều cành nhỏ. Vỏ cành nhỏ thường tối màu hoặc đen. Lá non màu đỏ, lá nhỏ hình thuỗn ít khi dài hơn 15,2cm. Lá có cuống, mép lá có răng cưa nhọn, 3 lá mọc cách xoáy ốc, nhưng mầm non cũng thường có 2 lá mọc đối.
- Hoa tự thường nhỏ, chỉ dài 5,1 đến 12,7cm; có từ 50 - 100 bông hoa, Hoa màu hồng phai. Vỏ quả xanh xám, có lông nhung màu trắng rất dày.
- Vỏ hạt nhẵn bóng, cỡ hạt chừng 0,95 - 0,61cm, nhân đắng và rất khó ăn. Cho đến nay loài này chủ yếu là dùng làm cây cảnh.
4. Mắc-ca cầu
Quả tròn như quả cầu. Phân bố trong vùng mưa giữa Quensland và New South wales . Quả to chừng 5cm, rất tròn, chứa 1 - 2 hạt. Vỏ hạt mỏng, hiện chưa tìm ra giá trị thương phẩm, nhưng có thể có triển vọng trong tương lai.
5. Macadamia Whelanii F.M.Bailey:
Cũng phân bố trong vùng rừng mưa giữa Quensland và New South wales . Lá nguyên không răng cưa. Nhân sống có độc, nhưng thổ dân miền đông úc vẫn ăn sau khi rang chín. Đến nay vẫn chưa gây trồng đến quy mô thương mại.
Kỹ thuật trồng
Phương pháp chuẩn bị trước khi trồng
- Một đến hai ngày trước khi trồng, cần tưới đẫm nước nơi trồng để nước ngấm sâu 30cm.
- Đào hố sâu và rộng hơn túi bầu (1x1x1m hoặc 0,8x0,8x1m) hớt lớp đất mặt và đất trên nén xuống yêu cầu chất lượng hố trống: thành thẳng, đáy bằng; dùng cuốc hoặc xà beng xỉa thêm xuống sâu để tăng phần tơi xốp cho phía dưới. Tốt nhất không sử dụng dụng cụ hay máy đào hố làm thành hố nứt nẻ, giảm độ nhẵn bóng và làm hạn chế sự phát triển của bộ rễ. Trộn một lượng nhỏ (100 – 150g) phân gia cầm hay phân hoá học phân giải chậm cùng với đất trong hố, sau đó lấp đất lại.
Cách trồng
- Cắt túi bầu và kiểm tra bộ rễ. Nếu bộ rễ bị rối vào nhau quanh rễ cái, hãy làm nó ngắn lại bằng cách dùng dao cắt qua phần rễ rối ở 3 – 4 điểm xung quanh rễ cái. Đặt cây vào trong hố, đảm bảo các rễ ở phía dưới được trải ra. Quay cành ghép hoặc ngọn về hướng gió thường thổi. Lấp một nửa hố bằng đất rồi nhẹ nhàng ấn để đất tiếp xúc với rễ cái. Sau đó, tưới nước vào hố, khi nước thấm hết, hoàn thành việc lấp đất vào hố, ấn đất bằng tay nhẹ nhàng và làm một vũng nhỏ quanh cây để giữ nước. Tưới cây một lần nữa.
- Phủ rơm, rạ, cỏ hoặc cây họ Đậu lên gốc cây một lớp thoáng dày 10 – 15cm; không để lớp phủ này gần thân cây để tránh thối mục.Tỉa cành cho cây theo một trục trung tâm.
- Đảm bảo các băng dính nơi ghép cây được tháo bỏ ngay sau khi các mắt ghép đã chắc chắn.
- Cần sơn ngay lên thân cây bằng loại sơn trắng để giảm rủi ro bị cháy nắng và hơi nóng.
Chăm sóc
* Bón phân
- Sử dụng khoảng 50g phân hỗn hợp với tỷ lệ N:P: K là 15:4: 11 cho 1 cây/lần trong 2 năm đầu và khoảng 70g cho 1 cây/lần trong năm thứ 3 và thứ 4. ở những nơi có hệ thống tưới nước, bón nhỏ giọt là phương pháp tốt nhất khi sử dụng các lượng phân bón nhỏ mỗi lần.
- Nếu sử dụng loại phân bón phân huỷ chậm, bón cách thân cây 20cm.
* Tưới nước
Không được để rễ cái bị khô sau khi trồng, có thể tưới 2 – 3 lần/tuần trong điều kiện thời tiết nóng, lượng nước tưới có thể lên đến 40 lít/cây/tuần. Đến năm thứ 4, có thể tưới 150 lít/cây/tuần trong mùa nóng.
* Quản lý sâu bệnh
- Các loại khuẩn cầu, côn trùng có cánh, sâu bệnh khoanh vỏ non, sâu ăn lá, bọ cánh cứng đỏ,... là những đối tượng gây hại chủ yếu cho cây mắc-ca.
- Khi phát hiện khuẩn cầu, chỉ phun thuốc vào cây bị nhiễm bệnh và những cây lân cận. Tránh sử dụng các loại hoá chất thường xuyên hoặc phổ biến vì các loại côn trùng có thể “nhờn thuốc”. Có thể dùng Methidathion hoặc hoạt chất của dầu khí.
- Các loại côn trùng có cánh: Dùng Methidathion để diệt trừ. Chỉ phun thuốc khi bị quấy phá nghiêm trọng.
- Dùng Carbaryl, Endosulfan để diệt trừ sâu bệnh khoanh vỏ non, bọ cánh cứng đỏ. Chỉ phun thuốc khi hơn 15% ruột cành non bị gây hại.
- Đối với sâu ăn lá, dùng Acephate hay Methidathion để diệt trừ.
http://farm1.static.flickr.com/4/7418133_dd87fd92ad.jpg
Thu Hoạch
Quả mắc ca từ khi ra hoa đến chín là 215 ngày, khi quả chín rụng thì nhặt vào, không cần phải hái quả từ trên cao nên gần đến thời điểm thu hoạch cần dọn sạch vườn để tiện việc thu hoạch.
Nhanonglamgiau.com (Sưu tầm)
265
Chọn giống
Một số giống Mắc ca phổ biến
1. Mắc-ca vỏ láng hoặc Mắc-ca lá nhẵn.
- Loài này cao tới 18m, tán rộng 15m, vỏ cành nhạt màu hơn loài M.ternifolia (mắc-ca 3 lá), lá non màu xanh nhạt, lá hình trứng ngược hoặc thuôn ngược. Lá dài 10,2 - 30,5cm, rộng 2,5 - 7,6cm, có cuống lá ngắn, không có hoặc gần như không có răng cưa, đuôi lá tròn, 3 lá hoặc 4 lá mọc xoáy ốc, nhưng ở cây con hoặc cành non có thể gặp 1 đôi lá mọc đối.
- Hoa tự thường mọc ra từ cành già, thường là mọc từ mắt lá sớm thành thục nhất ở đoạn cuối cành (phía ngọn), Hoa tự thường dài 10,2 - 30,5cm; mỗi hoa tự có từ 100 - 300 bông hoa (Hoa màu trắng).
- Quả hình tròn, vỏ quả không có lông nhung, màu xanh bóng. Vỏ hạt nhẵn, đường kính hạt khoảng 1,3 - 3,2cm, nhân màu trắng sữa, có hương thơm, chất lượng rất cao.
2. Mắc-ca 4 lá, mắc-ca hạt nhám hoặc mắc-ca lá răng cưa, mắc-ca lá gai.
- Cây cao khoảng 15m nhưng tán xoè rộng tới 18m, vỏ cành nhỏ xẫm màu hơn mắc-ca vỏ láng, nhưng hơi nhạt màu hơn mắc-ca 3 lá (M.ternifolia). Lá non màu đỏ hoặc màu hồng phai, đôi khi có màu xanh nõn chuối. Lá hình thuôn ngược dài 10,2 - 15,8cm, rộng 2,5 - 7,6cm, gần như không có cuống lá, mép lá có răng cưa nhọn như gai, đuôi lá nhọn, 4 lá mọc cách xoáy ốc, đôi khi có 3 lá hoặc 5 lá mọc xoáy. Cây mầm cũng có 2 lá mọc đối.
- Hoa tự mọc ra từ cành già, nhỏ và cũng mọc ở mắt sớm thành thục phía cuối đoạn cành.
- Hoa tự dài 15,2 - 20,3cm, có từ 100 - 300 bông hoa. Hoa màu hồng phai rất tươi màu, nhưng cũng có cây cá biệt có hoa màu trắng sữa.
- Quả hình bầu dục, vỏ quả màu xanh xám, có phủ lớp lông nhung dày. Hạt có vỏ nhám, đường kính hạt từ 1,2 đến 3,8cm, nhân có màu thẫm hơn mắc-ca vỏ nhẵn, chất lượng cũng có khác nhau giữa các giòng.
- Loài này cũng có giá trị gây trồng cao, chịu rét khá hơn loài vỏ láng, nếu dùng làm gốc ghép thì nhịp độ tăng trưởng cây khá tốt và đều, khả năng chống chịu nấm độc hại rễ phytophthora cũng khá hơn.
3. Măc-ca 3 lá
- Nói chung cây thường có tầm vóc nhỏ, chiều cao và độ rộng tán thường khó vượt qua 6,5m. Tán lá thường chia nhiều cành đứng và nhiều cành nhỏ. Vỏ cành nhỏ thường tối màu hoặc đen. Lá non màu đỏ, lá nhỏ hình thuỗn ít khi dài hơn 15,2cm. Lá có cuống, mép lá có răng cưa nhọn, 3 lá mọc cách xoáy ốc, nhưng mầm non cũng thường có 2 lá mọc đối.
- Hoa tự thường nhỏ, chỉ dài 5,1 đến 12,7cm; có từ 50 - 100 bông hoa, Hoa màu hồng phai. Vỏ quả xanh xám, có lông nhung màu trắng rất dày.
- Vỏ hạt nhẵn bóng, cỡ hạt chừng 0,95 - 0,61cm, nhân đắng và rất khó ăn. Cho đến nay loài này chủ yếu là dùng làm cây cảnh.
4. Mắc-ca cầu
Quả tròn như quả cầu. Phân bố trong vùng mưa giữa Quensland và New South wales . Quả to chừng 5cm, rất tròn, chứa 1 - 2 hạt. Vỏ hạt mỏng, hiện chưa tìm ra giá trị thương phẩm, nhưng có thể có triển vọng trong tương lai.
5. Macadamia Whelanii F.M.Bailey:
Cũng phân bố trong vùng rừng mưa giữa Quensland và New South wales . Lá nguyên không răng cưa. Nhân sống có độc, nhưng thổ dân miền đông úc vẫn ăn sau khi rang chín. Đến nay vẫn chưa gây trồng đến quy mô thương mại.
Kỹ thuật trồng
Phương pháp chuẩn bị trước khi trồng
- Một đến hai ngày trước khi trồng, cần tưới đẫm nước nơi trồng để nước ngấm sâu 30cm.
- Đào hố sâu và rộng hơn túi bầu (1x1x1m hoặc 0,8x0,8x1m) hớt lớp đất mặt và đất trên nén xuống yêu cầu chất lượng hố trống: thành thẳng, đáy bằng; dùng cuốc hoặc xà beng xỉa thêm xuống sâu để tăng phần tơi xốp cho phía dưới. Tốt nhất không sử dụng dụng cụ hay máy đào hố làm thành hố nứt nẻ, giảm độ nhẵn bóng và làm hạn chế sự phát triển của bộ rễ. Trộn một lượng nhỏ (100 – 150g) phân gia cầm hay phân hoá học phân giải chậm cùng với đất trong hố, sau đó lấp đất lại.
Cách trồng
- Cắt túi bầu và kiểm tra bộ rễ. Nếu bộ rễ bị rối vào nhau quanh rễ cái, hãy làm nó ngắn lại bằng cách dùng dao cắt qua phần rễ rối ở 3 – 4 điểm xung quanh rễ cái. Đặt cây vào trong hố, đảm bảo các rễ ở phía dưới được trải ra. Quay cành ghép hoặc ngọn về hướng gió thường thổi. Lấp một nửa hố bằng đất rồi nhẹ nhàng ấn để đất tiếp xúc với rễ cái. Sau đó, tưới nước vào hố, khi nước thấm hết, hoàn thành việc lấp đất vào hố, ấn đất bằng tay nhẹ nhàng và làm một vũng nhỏ quanh cây để giữ nước. Tưới cây một lần nữa.
- Phủ rơm, rạ, cỏ hoặc cây họ Đậu lên gốc cây một lớp thoáng dày 10 – 15cm; không để lớp phủ này gần thân cây để tránh thối mục.Tỉa cành cho cây theo một trục trung tâm.
- Đảm bảo các băng dính nơi ghép cây được tháo bỏ ngay sau khi các mắt ghép đã chắc chắn.
- Cần sơn ngay lên thân cây bằng loại sơn trắng để giảm rủi ro bị cháy nắng và hơi nóng.
Chăm sóc
* Bón phân
- Sử dụng khoảng 50g phân hỗn hợp với tỷ lệ N:P: K là 15:4: 11 cho 1 cây/lần trong 2 năm đầu và khoảng 70g cho 1 cây/lần trong năm thứ 3 và thứ 4. ở những nơi có hệ thống tưới nước, bón nhỏ giọt là phương pháp tốt nhất khi sử dụng các lượng phân bón nhỏ mỗi lần.
- Nếu sử dụng loại phân bón phân huỷ chậm, bón cách thân cây 20cm.
* Tưới nước
Không được để rễ cái bị khô sau khi trồng, có thể tưới 2 – 3 lần/tuần trong điều kiện thời tiết nóng, lượng nước tưới có thể lên đến 40 lít/cây/tuần. Đến năm thứ 4, có thể tưới 150 lít/cây/tuần trong mùa nóng.
* Quản lý sâu bệnh
- Các loại khuẩn cầu, côn trùng có cánh, sâu bệnh khoanh vỏ non, sâu ăn lá, bọ cánh cứng đỏ,... là những đối tượng gây hại chủ yếu cho cây mắc-ca.
- Khi phát hiện khuẩn cầu, chỉ phun thuốc vào cây bị nhiễm bệnh và những cây lân cận. Tránh sử dụng các loại hoá chất thường xuyên hoặc phổ biến vì các loại côn trùng có thể “nhờn thuốc”. Có thể dùng Methidathion hoặc hoạt chất của dầu khí.
- Các loại côn trùng có cánh: Dùng Methidathion để diệt trừ. Chỉ phun thuốc khi bị quấy phá nghiêm trọng.
- Dùng Carbaryl, Endosulfan để diệt trừ sâu bệnh khoanh vỏ non, bọ cánh cứng đỏ. Chỉ phun thuốc khi hơn 15% ruột cành non bị gây hại.
- Đối với sâu ăn lá, dùng Acephate hay Methidathion để diệt trừ.
http://farm1.static.flickr.com/4/7418133_dd87fd92ad.jpg
Thu Hoạch
Quả mắc ca từ khi ra hoa đến chín là 215 ngày, khi quả chín rụng thì nhặt vào, không cần phải hái quả từ trên cao nên gần đến thời điểm thu hoạch cần dọn sạch vườn để tiện việc thu hoạch.
Nhanonglamgiau.com (Sưu tầm)