Miền Tây mùa đất lở

[pvep]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Khi cơn mưa đầu mùa bắt đầu nặng hạt, thủy triều ở sông Tiền, sông Hậu lên cao, người dân miền Tây lại thắc thỏm nỗi lo sạt lở. Dòng sông hiền hòa nên thơ có lúc trở nên hung dữ cuốn trôi nhà cửa, nhấn chìm tài sản, gây bao thảm họa tang tóc. Hàng chục năm nay, người dân vùng sông nước miền Tây vẫn phải trần thân chống sạt lở...

Bốn căn nhà ở chợ Hàng Vịnh bị nước cuốn trôi

Kỳ 1: Sống trên lưng “bà thủy”

Bao năm nay, người dân huyện Năm Căn, Cà Mau luôn phải sống trong cảnh phập phồng lo lở đất. Dù đã quen với cảnh “trên bến dưới thuyền” nhưng hiện nay sạt lở có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nhiều hộ muốn dời điểm kinh doanh nhưng không biết sống bằng nghề gì, đành chịu trận trên lưng... “bà thủy”.

Năm sau nghiêm trọng hơn năm trước

Dòng sông Cái Lớn có lúc trở nên giận dữ nuốt chửng nhà cửa và sinh mạng con người. Hễ đến mùa mưa, tai họa lại diễn ra không ai lường được.

Anh Nguyễn Văn Thanh (ngụ ấp 1, xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn, Cà Mau) nhớ lại, khoảng 1 giờ 20 sáng 10-5-2012 cảm thấy khó ngủ, anh vừa mở cửa bước ra ngoài đã nghe tiếng động mạnh cách nhà vài chục mét. Ngay sau đó, âm thanh lộp cộp của mái tole va vào nhau, nền đất rung chuyển, trong chớp mắt bốn căn nhà chìm xuống dòng Cái Lớn. Anh chỉ biết hô to “lở nhà... lở nhà...” và cũng đành bất lực. Tai nạn hy hữu làm năm người bị thương nặng phải chở đi cấp cứu, thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Khi kể lại cho chúng tôi nghe, anh Thanh không giấu được nỗi kinh hoàng: “Nhà bị nước nhấn chìm nhanh lắm. Khoảng một phút là chẳng thấy đâu”. Dù chính quyền địa phương đã giúp đỡ, động viên bà con kịp thời nhưng các tiểu thương vẫn không giấu được nỗi lo âu thường trực. Tại điểm sạt lở vẫn còn hơn 100 hộ đang kinh doanh.

Ông Nguyễn Long Hoai - Chi cục trưởng Chi cục thủy lợi Cà Mau - cho biết, so với các địa phương khác, huyện Năm Căn có nhiều điểm sạt lở diễn biến hết sức phức tạp, tỷ lệ năm sau cao hơn năm trước. Điều hết sức nguy hiểm là hiện tượng này thường xảy ra vào lúc đêm khuya, khi mọi người say ngủ ở những khu tập trung đông dân cư. Tại các chợ trung tâm huyện, xã, đến hẹn lại lên, vào mùa mưa, chính quyền địa phương lại nhắc nhở bà con đề phòng tình trạng lở đất. Không như tai họa khác, sạt lở diễn ra nhanh lắm. Chỉ trong tích tắc, nhà cửa đã bị nước nhấn chìm. Vì vậy, người dân trở tay không kịp.

Ký ức kinh hoàng

Đã năm năm, ông Nguyễn Văn Bình (ngụ thị trấn Năm Căn) vẫn không thể quên nỗi ám ảnh của mình. Khi mùa mưa đến, dòng sông Cái Lớn nước chảy cuồn cuộn, lòng ông lại quặn thắt. Mỗi lần nghe địa phương thông báo điểm sạt lở, ông cứ như người mất hồn. Lớn lên và lập nghiệp ở bờ sông này, ông thuộc lòng từng khúc sông sạt lở. Những mùa nước dâng, ông thường dặn con cháu cẩn thận khi qua sông. Dòng Cái Lớn nuôi sống gia đình ông và cũng lấy của ông bốn đứa cháu ngoại. Khi cô con gái Nguyễn Ngọc Mai (SN 1977) lập gia đình, được cha giúp vốn ra riêng. Ông Bình cẩn thận chọn mảnh đất ở ấp Cái Lớn Ngoài, xã Hàng Vinh, huyện Năm Căn xây nhà để con gái mở cơ sở bán tôm giống. Những lúc nước ròng, ông lội xuống bãi nhìn lên mừng thầm vì căn nhà kiên cố không lo sạt lở.

Ngày 13-7-2007, Trại tôm giống Kim Hồng khai trương, ông Bình mừng rơi nước mắt. Chứng kiến niềm vui của con gái và mấy đứa cháu ngoại trong căn nhà mới, ông lại thấy hãnh diện khi đã hoàn thành trách nhiệm của người cha. Rạng sáng 16-7-2007, mưa đêm rả rích, không ngủ được, ông dậy pha trà uống. Bất ngờ chuông điện thoại reo, linh tính báo chuyện chẳng lành, ông chạy đến và rụng rời bỏ ống nghe. Hàng xóm của con gái ông thông báo Trại tôm giống Kim Hồng bị nước cuốn trôi. Ông Bình nghẹn ngào nhớ lại: “Khi tôi đến nơi, đã thấy mấy người hì hục dưới sông. Mai dẫn con đi vệ sinh nên nó cùng thằng Thạch thoát chết. Thằng út Nguyễn Khánh An cùng ba đứa cháu đến nhà dì mừng tân gia là Đỗ Thanh Hằng (15 tuổi), Đỗ Văn Tâm (12 tuổi) và Cao Ngọc Tý (4 tuổi) kẹt ở phòng ngủ, bị nước cuốn trôi, hôm sau mới tìm thấy xác...”.

Sống trong sạt lở, người dân đất mũi đã tìm mọi cách đối phó nhưng đành bất lực. Để tránh những tai họa khó lường, mỗi năm họ đều phải dời nhà. Anh Nguyễn Văn Nhiều (ngụ chợ Tân Tiến, huyện Đầm Dơi) cho biết, gia đình anh dành dụm được bao nhiêu chỉ đủ để cất nhà. Trong 10 năm, anh cất ba căn để chạy “bà thủy”. Tại chợ Vàm Đầm, xã Nguyễn Huân, huyện Đầm Dơi, các tiểu thương luôn nơm nớp lo cảnh nhà... chạy! Bà Lý Thị Nhanh từng suýt chết bởi sự phẫn nộ của dòng nước. Hai năm trước, đang ngủ mơ màng, bà thất thần thấy căn nhà di chuyển. Liền sau đó là tiếng dây điện đứt, thanh gỗ gãy khiến bà cuống cuồng gọi chồng nhảy lên bờ. Căn nhà nhanh chóng trôi khỏi bờ rồi chìm xuống nước trong tích tắc. Hai năm liên tiếp, bà Nhanh cất hai căn nhưng cũng bị “bà thủy” nuốt chửng. Ông Phan Hoàng Sỹ, nhà kế bên, có cây xăng, dù đã dời những tài sản có giá trị lên bờ khi phát hiện vết nứt, nhưng chín ngày sau tất cả cũng chìm trong biển nước.

100 điểm nóng sạt lở

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, mùa mưa bão năm 2012 tỉnh có 100 điểm nóng xuất hiện nguy cơ sạt lở cao. Điều đáng lưu ý những điểm này tập trung tại các cửa biển: Sông Đốc, Khánh Hội, Tam Giang hoặc sông Cái Lớn thuộc hai huyện Năm Căn, Ngọc Hiển với hơn 1.200 hộ dân đang sinh sống. Một lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh lo âu: “Tập quán bao đời nay của người dân thích cất nhà ven sông để thuận tiện cho việc mua bán hết sức nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng bà con. Tại thị trấn Sông Đốc có hơn 80.000 người thì 450 hộ cất nhà sàn theo kiểu nửa trên bờ, nửa dưới mặt nước. Chính quyền địa phương nhiều lần khuyến cáo nhưng ý thức người dân chưa cao”. Thống kê của tỉnh Cà Mau cho thấy, trong một năm tỉnh xảy ra 20 - 30 vụ sạt lở cuốn trôi hàng chục căn nhà, gây thiệt hại nặng về kinh tế... (Còn tiếp).

Bài, ảnh: Thiện Thảo