Trồng cacao xen ảnh hưởng xấu hay tốt đến dừa?

[trevorquach]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Trong những năm qua, diện tích trồng cacao xen trong vườn dừa ở Bến Tre nói riêng và cả nước nói chung đang có xu thế gia tăng. Tại tỉnh Bến Tre, được sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo tỉnh và ngành nông nghiệp sản xuất cacao không ngừng lớn mạnh cả về chất lẫn về lượng. Cacao từng bước khẳng định vị thế của mình là một loại cây trồng xen trong vườn dừa mang lại hiệu quả cao, góp phần tích cực trong việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất, nâng cao thu nhập cho nông dân.

Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, cùng với việc giá dừa trái tăng cao, trong dân cũng xuất hiện những ý kiến thể hiện sự lo ngại về việc trồng xen cacao có thể làm giảm năng suất dừa. Để giải đáp thỏa đáng vấn đề này, chúng tôi xin nêu những phân tích về cơ sở khoa học và thực tiễn của việc trồng xen ca cao trong vườn dừa, ở trong nước cũng như trên thế giới.

Trước hết, xét về năng lực bố trí cây trồng xen trong vườn dừa, theo ý kiến của hầu hết các chuyên gia về dừa ở trong nước cũng như trên thế giới, chính việc không bố trí cây trồng xen trong vườn dừa là một sự lãng phí lớn. Các nghiên cứu tại Ấn Độ, Philippin đều cho thấy với khoảng cách trồng dừa 7m x 7m hoặc 8m x 8m ở các vườn chuyên canh dừa thì diện tích đất mà rễ sử dụng chỉ chiếm khoảng từ 20 - 25%. Đối với ánh sáng, vườn dừa vào thời kỳ cho trái có tới 30% ánh sáng chiếu xuống mặt đất và con số này tăng dần theo độ tuổi của dừa và đạt đến 80% vào giai đoạn dừa lão. Theo lý thuyết, năng suất tối đa của một loại cây trồng trong điều kiện tốt nhất vào khoảng 281 tấn sinh khối/ha/năm. Ở vườn dừa công nghiệp chuyên canh năng suất cho cao tới mức đạt 100 trái/cây/năm cũng chỉ cho được 17,1 tấn sinh khối/ha/năm. Tức là chỉ đạt 6,1% tiềm năng tối ưu, do việc sử dụng năng lượng không được hữu hiệu (Theo Nelliat, 1974).

Những cơ sở trên cho thấy việc trồng xen trong vườn dừa là sự tận dụng điều kiện sinh thái sẵn có trong vườn dừa, mà cây dừa không có khả năng sử dụng hết, để tối ưu hóa lợi nhuận của người sản xuất.

Trong mối liên quan giữa cacao với dừa, cây cacao tỏ ra rất phù hợp với việc đưa vào trồng xen trong vườn dừa. So với việc trồng xen trong các vườn cây khác, cacao trong vườn dừa tỏ ra khỏe và an toàn hơn trước các thách thức của thiên nhiên. Việc nghiên cứu và thực hiện mô hình trồng xen cacao trong vườn dừa cũng đã được thực hiện từ nhiều năm trước trên thế giới. Trong thí nghiệm trồng xen được theo dõi trong suốt 9 năm ở Philipin cho thấy không có ảnh hưởng xấu đến năng suất dừa khi trồng xen cacao (Mangabat và Marquez, 1972). Ngoài ra, còn một nghiên cứu khác cũng của Philippin, cho thấy khi trồng xen cacao trong vườn dừa có đầu tư thâm canh còn làm năng suất dừa tăng lên rõ rệt. Nghiên cứu của Nair và Varghise, năm 1976, tại Ấn Độ cho thấy việc trồng xen cacao làm tăng 55% năng suất dừa so với trồng chuyên. Việc tăng năng suất này được các nhà khoa học giải thích là do: lượng lớn lá cacao rụng làm giảm xói mòn, tăng khả năng giữ dinh dưỡng trong đất, duy trì ẩm độ đất trong mùa khô. Đặc biệt, lá cacao còn làm tăng nguồn hữu cơ, làm gia tăng đáng kể mật số các loại vi sinh vật hữu ích (cố định đạm, phân giải lân…) trong đất, từ đó giúp cho bộ rễ dừa hoạt động tốt, độ phì nhiêu đất được duy trì. Nghiên cứu của Trần Văn Hâu và cộng tác viên (Đại học Cần Thơ), năm 2009 tại các vùng trồng cacao ở ĐBSCL cũng cho kết quả tương tự.

Riêng tại Bến Tre, qua theo dõi thực tế sản xuất, đến nay cũng chưa ghi nhận trường hợp nào cây cacao trồng xen làm suy giảm năng suất dừa, các thông tin liên quan đến vấn đề này chỉ xuất phát từ suy đoán chủ quan, không có cơ sở về mặt thực tế và luận cứ khoa học.

Tóm lại, việc trồng cacao xen trong vườn dừa có nhiều ưu thế, lợi điểm nếu xét về mặt khoa học cũng như kinh tế - xã hội. Vì vậy, người nông dân hoàn toàn có thể yên tâm đầu tư sản xuất.

Tuy nhiên, cũng như bất kỳ loại cây trồng nào khi bố trí trồng xen trong vườn dừa, để đạt hiệu quả cao cần phải có sự chăm sóc, đầu tư thỏa đáng về phân bón, phòng trừ sâu bệnh, tưới nước; các diễn biến phát sinh mới, nếu có, cần được thông báo kịp thời đến các cơ quan chuyên môn để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.

Huỳnh Quang Đức